وبینار «سلامت شغلی کارکنان و استادان در دوران همه‌گیری کرونا» برگزار شد.
وبینار «سلامت شغلی کارکنان و استادان در دوران همه‌گیری کرونا: تهدیدها و مراقبت‌ها» به همت دکتر مسعود خوش‌سلیقه، معاون پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، و با سخنرانی دکتر عباس فیروزآبادی، استادیار گروه روانشناسی و روانشناس صنعتی و سازمانی در ساعت 12 روز سه‌شنبه 20 آبان 1399 با شرکت دانشجویان، کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در سامانه وبینار دانشگاه برگزار شد. دبیر این نشست دکتر ایمان‌الله بیگدلی، استاد روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بود.
در ابتدای این وبینار، به اهمیت مسئله سلامت شغلی در حوزه عملکرد سازمانی اشاره و سپس مدل نظری فشار شغلی به‌عنوان عامل تهدیدکننده سلامت کلی مطرح شد. خصوصیات و شرایط مرتبط با شغل که منجر به بروز فرسودگی شغلی می‌شوند و همچنین شناخت کارمندان در خطر، بحث شد. دکتر فیروزآبادی فرسودگی شغلی را حالتی تعریف کردند که در آن انرژی هیجانی، ذهنی و جسمی فرد در اثر مواجهه مداوم با استرس‌های شغلی تحلیل می‌رود و می‌تواند پیامدهایی چون مشکلات سلامت کلی، غیبت از کار، انصراف از کار و اختلال در عملکرد در پی داشته باشد. در کنار خصوصیات مرتبط با شغل از جمله فشار شغلی، مسئله بازتوانی بعد از کار (ریکاوری) به‌عنوان یکی از راهکارهای رهایی از فرسودگی شغلی معرفی شد. بازتوانی فرایندی است که از طریق آن منابع انرژی فرد که در طول زمانی کاری تحلیل رفته است، بازیابی می شود و خطر بروز فرسودگی را در طول زمان کاهش می‌دهد. در ادامه، مدل نظری ارتباط فرایند بازتوانی با بروز فرسودگی شغلی مطرح و بررسی شد. براساس این مدل، از جمله عوامل بازدارنده فرایند بازتوانی مطلوب عدم تجربه انفصال ذهنی از موارد مربوط به کار در زمان استراحت است که در دو نوع نشخوارهای ذهنی و تفکر حل مسئله تجربه می‌شود. با معرفی دو پژوهش انجام‌شده در دانشگاه ماستریخت هلند بر روی نمونه‌های ایرانی، مطرح شد که اشتغال ذهن به امور مرتبط با شغل به شکل نشخوارهای ذهنی، به کاهش کیفیت بازتوانی در کوتاه‌مدت و سپس بروز فرسودگی شغلی در درازمدت منجر می‌شود. همچنین، گفته شد که نتایج مربوط به فرایند مسئله نشان داده است اشتغال ذهنی به شکل حل مسئله فقط برای طیفی از کارکنان می‌تواند حاوی اثرات مثبت بر فرایند بازتوانی باشد که توانایی کنترل بهتری در حوزه شناختی و هیجانی دارند.
در ادامه، براساس مطالعات انجام‌شده، موارد و اقداماتی که می‌توانند به فرایند بازتوانی باکیفیت در کارمندان منجر شوند، معرفی شد از جمله تعیین مرز مشخص بین کار و خانه با تنظیم ساعات کاری و غیرکاری، مراقبت در زمینه اثر استفاده از تکنولوژی در ساعات غیرکاری، لزوم برنامه‌ریزی برای کار و نیز ایجاد برنامه و نقشه برای زمان غیرکاری. علاوه بر این، اطلاعات و دستورالعمل‌هایی در زمینه مقابله با اشتغال ذهنی در زمان غیرکاری ارائه شد. بخش پایانی این وبینار به موضوع خطر بیشتر بروز فرسودگی شغلی در دوران همه‌گیری کرونا اختصاص یافت. این موضوع در قالب سه بخش تشریح شد. بخش اول مربوط به اثرات همه‌گیری کرونا بر تجربه خصوصیات مرتبط با شغل بود. اشتغال ذهنی با مسائل مربوط به همه‌گیری کرونا، دورکاری، استفاده بیشتر از تکنولوژی و اینترنت، دسترسی کمتر به منابع حمایت شغلی، تغییر در شکل کارهای تیمی و کم شدن فرصت‌های کسب مهارت، عوامل تهدیدکننده سلامت کارمندان و استادان در دوران همه‌گیری کرونا معرفی شدند. بخش دوم مربوط به اثرات همه‌گیری کرونا بر کیفیت بازتوانی بعد از کار بود. مواردی از جمله افزایش نگرانی‌ها، کمرنگ شدن مرز بین کار و خانه و در نتیجه افزایش تعارضات خانوادگی و شکل‌گیری مسئولیت جدید در نظارت و همکاری مداوم در آموزش و تحصیل فرزندان، جزو عوامل اصلی معرفی شدند. در بخش سوم به موارد و دستورات مراقبتی برای پیشگیری از ابتلا به کرونا در دوران همه‌گیری پرداخته شد. دکتر فیروزآبادی توصیه کردند که باید در مورد کرونا واقع‌بین باشیم، در سازمان به حمایت و همکاری متقابل بیشتر بها بدهیم، با رعایت دستورات بهداشتی و در صورتی که پروتکل‌ها اجازه دهند در حد امکان در محل کار به انجام امور کاری بپردازیم، در استفاده از تکنولوژی و اینترنت احتیاط کنیم، فعالیت‌های مؤثر بازتوانی خود را پیدا کرده و برنامه‌ریزی کنیم و در نهایت، در حد امکان تلاش کنیم که به‌طور بهینه در فرایند آموزشی و تحصیلی فرزندان مشارکت داشته باشیم. بخش پایانی این وبینار به پاسخ به پرسش‌های شرکت‌کنندگان اختصاص یافت.
