مراسم افتتاحیه همایش ملی «بازشناسی نقش شاهنامه در هویت ملی» به‌مناسبت روز بزرگداشت فردوسی و پاسداشت زبان فارسی، صبح یکشنبه بیست‌وچهارم اردیبهشت در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. در این مراسم که ویژه‌برنامه سالانه گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد برای ارج‌نهادن به مقام والای فردوسی است و با حضور استادان، شاهنامه‌شناسان، هنرمندان، دانشجویان و مسئولان فرهنگی ملی و استانی برگزار می‌شود، سیدحسن سیدموسوی نماینده رئیس دانشگاه فردوسی، محمد حسین‌زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان‌رضوی، فرزاد قائمی دبیر علمی همایش، علی انیسی معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محمد شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور و مرادجان یوری‌بایوف رئیس مؤسسه فرهنگی اکو درباره جایگاه فرهنگی حکیم توس و اهمیت شاهنامه فردوسی سخنرانی کردند.
در ابتدای مراسم دکتر سیدموسوی مدیر دفتر ریاست و روابط عمومی دانشگاه ضمن تبریک روز بزرگداشت فردوسی از هماهنگ کنندگان این جلسه تقدیر و تشکر به عمل آورد. در ادامه دکتر محمد حسین‌زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی به نقش برجسته و مهم حکیم ابوالقاسم فردوسی اشاره کرد. وی افزود: فردوسی تنها حماسه‌سرایی نکرده بلکه اثر او سرشار از حکمت و اندرز است و در دل و جان تمام فارسی زبانان جای دارد. دکتر حسین‌زاده در رابطه با نقش فردوسی در هویت ملی چنین گفت: فردوسی برای هویت ملی معجزه کرده است، اگر او نبود بسیاری از کلمات و واژگان امروز را نداشتیم و حتی روحیه دلاوری سربازان را نیز نداشتیم. شاهنامه همین‌طور سنت‌ها و آداب و رسوم را زنده نگه داشته است.
در ادامه این همایش دکتر علی انیسی معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث و گردشگری گفت: فردوسی تجلی‌گر ملیت ایرانی، زبان فارسی و شاهنامه است. وی از منظر وظایف دستگاه میراث فرهنگی به موضوع فردوسی چنین گفت: در دو دهه اخیر عنوان میراث فرهنگی ناملموس شکل گرفته است زیرا هنگامی که از میراث فرهنگی صحبت می‌شد تنها آثار و بناهای تاریخی در ذهن شکل می‌گرفت اما میراث فرهنگی تنها این موارد نیست و شاهنامه فردوسی ذیل سنت‌های شفاهی در میراث فرهنگی ناملموس قرار می‌گیرد.وی اشاره کرد: هدف ما حفظ و ترویج این میراث است تا از این طریق بتوان شکاف نسلی ایجاد شده را برطرف کرد که این امر نیازمند پژوهش و آموزش است.
در ادامه مرادجان بوریابوف رئیس موسسه فرهنگی اکو بزرگداشت فردوسی را شادباش گفت و افزود: سخن گفتن در مورد شاهکار فردوسی کار ساده‌ای نیست. فردوسی در پرآشوب‌ترین زمانه اثر خود را نگاشته است تا تاریخ ایران فراموش نشود و در این اثر ارزشمند به دانش، میهن دوستی، کشورداری و زندگی نیز در قالب حماسه پرداخته است.رئیس موسسه فرهنگی اکو اضافه کرد: شاهنامه فردوسی معتقد است نجات جهان بر پایه خرد است و خرد انسان را به سعادت و کشور را به موفقیت خواهد رساند و آز و حرص انسان را به نابودی خواهد کشاند و همواره آز و خرد با هم در تقابل و جنگ هستند.
سپس دکتر محمد شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور طی سخنانی گفت: در شاهنامه حماسه قهرمانی و پهلوانی با حماسه عرفانی در هم آمیخته شده است و یکدیگر را کمال می‌بخشند. وی به تاثیر فردوسی بر شاعران پس از خود نیز اشاره کرد و افزود: فردوسی با اشعار خود ذوقی در شاعران بعد از خود برانگیخت و تاثیرات زیادی بر آن‌ها گذاشت.
دکتر فرزاد قائمی عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد و دبیر علمی همایش «بازشناسی نقش شاهنامه در هویت ملی» به توضیح نقش کلیدی شاهنامه در هویت ایرانی پرداخت و گفت: شاهنامه شناسنامه ملی است و اگر شاهنامه نبود زبان فارسی و حتی ایران نیز نبود. وی در رابطه با اهمیت برگزاری همایش ادامه داد: امسال بزرگداشت فردوسی را متفاوت با سال‌های گذشته برگزار کردیم و این همایش با سخنرانی اساتید برجسته در این حوزه را تدارک دیدیم تا نقش شاهنامه در هویت ملی را به صورت تخصصی بررسی کنیم.
به‌گفته فرزاد قائمی 110 مقاله علمی‌پژوهشی با محوریت مطالعات میان‌رشته‌ای درباره حماسه ملی ایران با رویکردهایی از منظر ادبیات، علوم سیاسی و اجتماعی، هنر و... به دبیرخانه همایش رسیده است و مجموعه سه‌جلدی مقالات همایش در تابستان امسال رونمایی می‌شود.
در این همایش، قطب‌الدین صادقی و محمدحسین لطیفی دو تن از هنرمندان مطرح کشورمان در عرصه سیما و سینما در کنار استادان مدعو، دانشجویان و استادان دانشکده زبان و ادبیات فارسی حضور داشتند. آوای موسیقی مقامی خراسان با دوتارنوازی مبین درپور هنرمند نوجوان نیز در سالن همایش طنین‌انداز شد.
گفتنی است؛ بخش علمی همایش «بازشناسی نقش شاهنامه در هویت ملی» ویژه سخنرانی‌های علمی منتخب، در روز دوشنبه بیست‌وپنجم اردیبهشت در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار گردید.
