نشست تخصصي تاريخ محلي در ايران با تاكيد بر محلي نگاري در قوچان، يكشنبه 30 فروردين به همت انجمن ايراني تاريخ شعبه خراسان رضوي در تالار شادروان دكتر احمد علي رجايي بخارايي دانشكده ادبيات و علوم انساني دكتر علي شريعتيِ دانشگاه فردوسي مشهد برگزار شد.
به گزارش خبرنگار روابط عمومي دانشگاه ، غلامحسين نوعي نماينده انجمن ايراني تاريخ در خراسان رضوي در آيين افتتاحيه به هدف گذاري اين دفتر در ورود جدي به مقوله محلي نگاري در استان اشاره نمود كه اولين نشست تخصصي در اين حوزه را به شهر قوچان و ظرفيتهاي بالاي آن اختصاص داده ايم . ايشان ضمن تشكر از همكاري مناسب انجمن علمي دانشجويان تاريخ از همراهي مديريت امور اسناد و مطبوعات خراسان رضوي در اجراي اين برنامه علمي تقدير نمود . سردبير فصلنامه تاريخ پژوهي به برنامه نشست هاي بعدي محلي نگاري در مشهد، نيشابور و خواف اشاره كرد كه بزودي شرايط برگزاري آن عملياتي خواهد شد.
در ادامه آيين افتتاحيه اين نشست رئيس دانشكده ادبيات بيان داشت: بي شك قوچان نيازمند پژوهش هاي گسترده اي مي باشد چرا كه اين منطقه داراي پتانسيل فرهنگي فراواني مي باشد و اين امر نيازمند حظور گسترده محققين در اين عرصه مي باشد.
همچنين دكتر محمد تقي ايمانپور مدير گروه تاريخ دانشگاه فردوسي ضمن سپاسگذاري از انجمن ايراني تاريخ شعبه خراسان رضوي بابت برگزاري اين نشست و تشكر از حضور دانشجويان عضو انجمن علمي تاريخ در همراهي با اين گروه، اشاره داشت: قوچان يكي از نقاط مهم ايران در دوره ي ايران باستان مي باشد و پس از آن نيز در دوره اسلامي بر اهميت آن افزوده شد و هم اكنون نيز اين جايگاه ماندگار پابرجا مي باشد و به حق پرداختند درباره ي گذشته آن كاري غني محسوب مي گردد.
در اين راستا جليل قصابي عضو انجمن ايراني تاريخ و دبير علمي اين نشست درباره اهميت توجه به تاريخ نگاري محلي افزود: تاريخ نگاري محلي به واقع از قرن 3 هجري آغاز شد و از آنجايي كه در تاريخ محلي به بررسي يك نقطه اهميت داده مي شود و مطالعات جزيي مد نظر قرار دارد، نقشي عمده در شناسايي تاريخ ملي دارد و از انگيزه هاي اصلي در نگارش تاريخ هاي محلي تقابل گرايش هاي بومي و محلي مي باشد.
وي افزود: پژوهش هاي كنوني نشان مي دهد كه مورخان به طور معمول در گذشته ايران، تاريخ را به خاطر مخاطبين خاص خود مي نوشته اند و اين امر يكي از نقصان هاي تاريخي به شمار مي رود، اما با تاريخ هاي محلي مي توان به خوبي اين خلاء را در تاريخِ ايران جبران نمود.
نقي لطفي، استاد تاريخ نيز در لحني انتقادي بيان داشت: در كشورهاي اروپايي حتي دورترين نقاط داراي تاريخ محلي مي باشند، اما متاسفانه در ايران شاهد اين امر هستيم كه توجه به اينگونه از تاريخ در هاله اي از ابهام قرار دارد و اين امر مايه تاسف براي سرزميني با اين تاريخ كهن مي باشد.
همچنين دكتر يوسف متولي حقيقي، پژوهشگر برجسته تاريخ محلي استان و عضو هيات علمي گروه تاريخ دانشگاه آزاد بجنورد با تاكيد بر جايگاه ويژه تاريخ محلي در ايران افزود: تاريخ محلي ابعاد مختلفي دارد و يكي از اين ابعاد آن شناخت مشاهير و رجال است كه بايد به نگاهي موشكافانه داشت، امري كه امروزه متاسفانه كمتر مورد توجه قرار مي گيرد. به عنوان مثال فردي به نام جعفر قلي زنگلي، شاعر برجسته قوچان، اكنون در وادي فراموشي به سر مي برد و اين رسالت تاريخ محلي است كه مي بايست به اين موضوع بپردازد.
سخنران ديگر اين نشست، دكتر ابوالفضل حسن آبادي دكتري تاريخ محلي از دانشگاه اصفهان و مدير امور اسناد و مطبوعات آستان قدس نيز پژوهش هاي انجام شده در تاريخ محلي را بسيار اندك دانسته و بيان نمود: معمولا كتاب هايي كه در حوزه تاريخ نگاري نوشته مي شود در حوزه شهر نگاري است و بايد اين ديدگاه را تغيير داد و بهتر است به محلي نگاري با محوريت مناطق بومي و نقاط كمتر مورد بررسي قرار گرفته توجه نمود و اين امر در دستور كار مورخان قرار گيرد.
در ادامه جمشيد قشنگ ضمن بيان خاطراتي از حضور خود در مناطق كرد نشين قوچان بيان داشت: بي شك تاريخ محلي اين ناحيه داراي توانايي هاي بسيار زيادي در حوزه شناسايي هويت هاي اصيل ايراني مي باشد كه بي شك اين امر نيازمند توجه بيشتر مسئولين اين حوزه است.
علاوه بر اين استاد محمد جاباني پژوهشگر با سابقه حوزه تاريخ قوچان در باب ماهيت تاريخ محلي گفت: تاريخ محلي داراي محدوده مشخصي مي باشد و كوچكترين امور در هر شهري نيز در حوزه مطالعات تاريخ محلي قرار دارد و اين امر شامل تمامي ابعاد زندگي فردي و اجتماعي مي گردد و مي بايست با ديدي همه جانبه در اين حوزه گام نهاد.
وي همچنين افزود: بهتر است براي نگارش تاريخ هاي محلي افرادي اقدام كنند كه خود ساكن آن نقطه يا بومي آن مكان باشند، چرا كه در اين صورت تمامي امور مورد بررسي قرار خواهد گرفت؛ حتي كوچكترين امور. از اين رو تاريخ هاي محلي دااري توانايي بالايي در زمينه اجرايي و عملياتي شدن مي باشند كه مي تواند در صورت توجه مسئولين به اين امر، موجبات رشد و ترقي هر منطقه و سرانجام در سطح ملي را رقم زند.
غلامرضا آذري خاكستر كارشناس ارشد تاريخ و پژوهشگر تاريخ شفاهي استان نيز با تاكيد بر جايگاه مغفول مانده تاريخ محلي قوچان به اهميت تاريخ شفاهي ايلات و طوايف كرمانج پرداخته و در اين باره بيان داشت: متاسفانه عدم انسجام منابع و پراكندگي اسناد جمع آوري شده در تاريخ محلي، پرداختن به اين گونه از تاريخ را مبدل به كاري سخت و طاقت فرسا نموده است و همين امر را شايد بتوان دليل عدم رغبت مورخان به اين حوزه دانست.
اين پژوهشگر تاريخ همچنين اشاره داشت: در تاريخ نگاري محلي مي بايست از نگاه هاي غرض ورزانه پرهيز نمود، چرا كه اين امر در آثار نگارش يافته در گذشته به وظوح مشهود است و بي شك اين امر مشكلي بسيار بزرگ در اين عرصه مي باشد. از اين رو شايسته است تا مورخان اين حوزه با ديدي بي طرفانه و به دور از دغدغه هاي روزمره به تاريخ نگاري در عرصه تاريخ محلي بپردازند. نماينده انجمن ايراني تاريخ در خراسان رضوي در پايان نشست از انتشار مجموعه مقالات نشست تاريخ محلي قوچان توسط اين نمايندگي و با حمايت شهرداري و شوراي اسلامي شهر قوچان خبر داد كه اين مهم تا پايان خرداد ماه اجرايي خواهد شد. در پايان با اهدا لوح تقدير و شاهنامه فردوسي از سوي معاونت پژوهشي دانشكده ادبيات و علوم انساني از سخنرانان جلسه تجليل شد. ضيافت نهار در رستوران زيتون دانشگاه حسن ختام نشست تاريخ محلي قوچان بود.